Avrupa Birliği, Salı günü Suriye’ye yönelik kalan tüm ekonomik yaptırımları kaldırma kararı aldı. Bu kararın, Aralık ayında Beşar Esad diktatörlüğünün sona ermesinin ardından savaş yorgunu ülkenin toparlanmasını hızlandırması ve mali kaynaklara erişimi kolaylaştırması umuluyor.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, dışişleri bakanlarının toplantısının ardından yaptığı açıklamada, “Suriye halkının, kapsayıcı ve barışçıl yeni bir Suriye inşa etmesine yardımcı olmak istiyoruz. AB, son 14 yıldır Suriyelilerin yanında durdu ve durmaya devam edecek,” dedi.
AB’nin kararı, Donald Trump’ın Orta Doğu turu kapsamında Suriye’nin geçici cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile görüşmesinden ve ABD’nin tüm yaptırımlarını kaldıracağını açıklamasından sadece birkaç gün sonra geldi.
Trump, Suudi Arabistan’da yaptığı açıklamada, “Suriye’ye büyüklük şansı vermek için yaptırımların kaldırılması talimatını vereceğim,” dedi.
Trump’ın ani kararı, Brüksel’deki süreci önemli ölçüde hızlandırdı.
AB, Şubat ayı sonunda Suriye’ye yönelik ilk rahatlatıcı adımı atarak enerji sektöründeki yaptırımları kaldırmıştı. Bu sektör, devlet gelirlerinin toplanması açısından hayati öneme sahip. Ancak finans ve bankacılık sektörlerine ilişkin birçok kısıtlama, Şam yönetiminin ısrarlı çağrılarına rağmen yürürlükte kalmıştı.
Şara, bu ayın başlarında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la yaptığı görüşmenin ardından, “Bu yaptırımların sürdürülmesi için hiçbir gerekçe kalmamıştır,” demişti.
İnsani yardım kuruluşları da yaptırımların daha da hafifletilmesi yönünde çağrılarda bulunmuş, Esad döneminden kalan tedbirlerin yatırımcılar üzerinde “caydırıcı bir soğutma etkisi” yarattığını savunmuşlardı.
AB, iç prosedürleri salı akşamı tamamladı ve dışişleri bakanlarının oybirliğiyle aldığı kararla tüm ekonomik yaptırımlar kaldırıldı.
Toplantıya katılırken konuşan Kaja Kallas, ülkede güvenlik güçleri ve Esad yanlılarının karıştığı şiddet olaylarına atıfta bulunarak, Şara liderliğindeki yeni hükümetin “doğru yolda” olup olmadığının sorgulandığını itiraf etti. Kallas, daha önce, kapsayıcılık ve çeşitlilik taahhütlerinden geri adım atılması halinde yaptırımların yeniden devreye alınabileceği uyarısında bulunmuştu.
Kallas, yaptırımların kaldırılmasıyla ilgili bir soruya, “Aslında başka bir seçeneğimiz yok,” yanıtını verdi.
“Ya onlara ülkeyi istikrara kavuşturma imkânı veriyoruz ya da bunu yapmayıp Afganistan’dakine benzer bir durumla karşı karşıya kalıyoruz.”
Yine de Salı günü alınan askıya alma kararı, “sınırsız bir çek” olarak görülmüyor.
AB; silahlar, kimyasallar, çift kullanımlı ürünler, baskı amacıyla kullanılabilecek ekipmanlar ve gözetim yazılımları üzerindeki sıkı kısıtlamaları sürdürecek. Ayrıca Esad yönetimiyle bağlantılı kişileri içeren kapsamlı kara liste de yürürlükte kalacak.
Suriye’ye uygulanan yaptırımlar, Brüksel’in bugüne kadar inşa ettiği en karmaşık yaptırım rejimlerinden biri olarak biliniyor ve AB-Suriye ekonomik ilişkilerinin çökmesine neden olmuştu. 2023’te Suriye, AB’nin ticaret yaptığı ülkeler arasında 143. sırada yer aldı ve toplam ticaret hacmi sadece 396 milyon euro düzeyindeydi.
AB, 2011’den bu yana yaklaşık 37 milyar euroluk yardım sağlayarak Suriye’nin en büyük uluslararası bağışçısı konumunda bulunuyor.
