Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) milyonlarca TikTok kullanıcısı, son derece popüler uygulamaya yönelik federal yasağın yürürlüğe girmesiyle artık sosyal medya platformuna giriş yapamıyor.
Uygulama cumartesi akşamı Apple ve Google tarafından işletilenler de dahil olmak üzere önde gelen uygulama mağazalarından kaldırılırken, web sitesi kullanıcılara kısa biçimli video platformunun artık mevcut olmadığı mesajını aktardı. Karartma, yasanın yürürlüğe girmesinden sadece saatler önce başladı.
Kullanıcılar cumartesi TikTok uygulamasını açtıklarında, “Üzgünüz, TikTok şu anda kullanılamıyor” mesajıyla karşılaşırken, uygulamadaki videolara da erişemedi.
“ABD’de TikTok’u yasaklayan bir yasa yürürlüğe girmiştir,” denilen mesajda şu da yer aldı: “Ne yazık ki bu, TikTok’u şimdilik kullanamayacağınız anlamına geliyor.”
Donald Trump’ın platformu “kurtarma” taahhüdüne atıfta bulunulan bildiride, “Başkan Trump göreve geldiğinde TikTok’u eski haline getirmeye yönelik bir çözüm üzerinde bizimle birlikte çalışacağını belirttiği için şanslıyız,” denildi. Şirket kullanıcılarından kendilerini takipte kalmalarını istedi.
Mesajın ABD’li kullanıcılara sunduğu tek seçenek uygulamayı kapatmak ya da onları platformun web sitesine yönlendiren başka bir seçeneğe tıklamak. Bu seçeneğe tıklandığında yönlendirilen adreste de kullanıcılar aynı mesajla karşılaşıyor ve TikTok’un daha önce işlemenin günler sürebileceğini belirttiği bir seçenek olan verilerini indirme seçeneği sunuluyor.
Duyuru yayınlanmadan önce TikTok, kullanıcılara gönderdiği başka bir mesajda hizmetinin “geçici olarak kullanılamayacağını” ve ABD hizmetini “mümkün olan en kısa sürede” geri getirmek için çalıştığını ifade etmişti. Ancak platformun ne kadar süre kullanım dışı olacağı belirsizliğini koruyor.
Trump cumartesi günü NBC News’e verdiği bir mülakatta, TikTok’a faaliyetlerine devam etmelerini sağlayacak 90 günlük bir uzatma vermeyi düşündüğünü açıkladı. Bir zamanlar TikTok’un yasaklanmasından yana olan Trump, böyle bir uzatma olursa bunun “muhtemelen” başkan olarak yemin edeceği pazartesi günü açıklanacağını belirtti.
TikTok CEO’su Shou Chew’in Trump’ın Yemin Töreni’ne birinci sınıf bir davetle katılması bekleniyor.
Washington’da milletvekilleri ve yönetim yetkilileri, Çin menşeili olması nedeniyle ulusal güvenlik tehdidi olarak gördükleri uygulama hakkında uzun süredir endişelerini dile getiriyor. TikTok, Pekin merkezli bir teknoloji şirketi olan ByteDance’e ait. Bu şirket, tanınmış video düzenleme uygulamaları CapCut ve Lemon8’i işletiyor. Bu iki uygulama da cumartesi akşamı hizmet dışı kaldı.
Federal yasa, ByteDance’ın pazar gününe kadar TikTok ile bağlarını kesmesini ya da ülke çapında bir yasakla karşı karşıya kalmasını gerektiriyordu. Yasa, Ukrayna ve İsrail’e dış yardım sağlayan yüksek öncelikli 93 milyar euroluk paketin bir parçası olarak dahil edildikten sonra nisan ayında Kongre tarafından kabul edildi. Başkan Joe Biden yasayı hızla imzaladı ve ardından TikTok ve ByteDance Birinci Değişiklik gerekçesiyle hızla dava açtı.
Biden yönetimi mahkemede yasayı savunurken, TikTok’un baskı yoluyla Çin hükümetinin eline geçebilecek geniş ABD kullanıcı verilerini toplamasından endişe duyduğunu savundu.
Yetkililer ayrıca, kullanıcıların uygulamada gördüklerini besleyen algoritmanın, platformdaki içeriği tespit edilmesi zor bir şekilde şekillendirmek için kullanabilecek Çinli yetkililer tarafından manipüle edilmeye açık olduğu konusunda uyardı. Ancak bugüne kadar ABD, TikTok’un kullanıcı verilerini Çinli yetkililere teslim ettiğine ya da Çin’in çıkarlarına fayda sağlamak için algoritmasını değiştirdiğine dair kamuya açık bir kanıt sunmadı.
Bu arada ebeveynlerden öğretmenlere kadar pek çok kişi, ergenlik çağındaki çocukların TikTok kullanımının refahlarına ve ruh sağlıklarına zarar verdiğine dair endişelerini dile getirdi.
Yüksek Mahkeme cuma günü oybirliğiyle, TikTok’un Çin ile olan bağlarının ulusal güvenlik açısından yarattığı riskin, uygulamanın ya da ABD’deki 170 milyon kullanıcısının konuşmalarının sınırlandırılmasıyla ilgili endişelerin önüne geçtiğine karar verdi.
TikTok’un yasaklanmasının ardından Çin’de bazı kesimler, ABD’yi eleştirmiş ve popüler uygulamayı baskı altına almakla suçlamıştı. Çin Komünist Partisi tarafından yönetilen Global Times gazetesinin eski genel yayın yönetmeni Hu Xijin, Çin sosyal medya platformu Weibo’da yaptığı bir paylaşımda, “TikTok’un ABD’deki hizmetlerini durdurma duyurusu, internetin gelişimindeki en karanlık anı işaret ediyor,” dedi.
Şu anda siyasi yorumcu olan Hu, “En fazla ifade özgürlüğüne sahip olduğunu iddia eden bir ülke, bir internet uygulamasına yönelik en acımasız baskıyı gerçekleştirdi,” dedi. TikTok Çin’de faaliyet göstermiyor, ByteDance bunun yerine Pekin’in katı sansür kurallarına uyan TikTok’un Çinli kardeşi Douyin’i sunuyor.
Mahkeme kararının ardından hem Beyaz Saray Basın Sekreteri Karine Jean-Pierre hem de Başsavcı Yardımcısı Lisa Monaco, Biden yönetiminin, yasağın yürürlüğe girmesinden bir gün sonra göreve başlayacak olması nedeniyle yasanın uygulanmasını seçilmiş Başkan Donald Trump’a bırakacağını açıkladı.
Ancak TikTok’tan cuma akşamı yapılan açıklamada, yönetimin ABD’de hizmet veren Apple, Google ve Oracle gibi şirketlere “kesin bir açıklama” yapmaması halinde “karanlığa gömülmek zorunda kalacağı” belirtildi.
Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karine Jean-Pierre, TikTok ya da diğer şirketlerin “Trump yönetimi göreve başlamadan önce önümüzdeki birkaç gün içinde harekete geçmeleri için bir neden olmadığını” söylemişti. Ancak yönetimden gelen bu açıklamalara rağmen, TikTok hizmetini engellemeye başlayana kadar ne olacağı konusunda kafa karışıklığı devam etti.
Yasa gereği, mobil uygulama mağazalarının TikTok’u sunması, internet barındırma hizmetlerinin ise Amerikalı kullanıcılara hizmet sunması yasaklandı. İhlal edenler, TikTok’a erişmeye devam eden her kullanıcı için 4.900 euroya kadar para cezasına çarptırılabilir: bu da şirketlerin TikTok’u sunmaya devam etmeleri halinde karşılaşabilecekleri cezaların toplamının büyük bir meblağa ulaşabileceği anlamına geliyor.
Uzmanlar, yasanın TikTok’un platformunu kapatmasını gerektirmediğini belirtiyor. Dolayısıyla şirketin gönüllü olarak mı kapattığı yoksa teknoloji sağlayıcılarının erişim desteğini kaybettikten sonra hizmeti canlı olarak sürdüremez hale mi geldiği belirsiz. Şirket bu hafta planları hakkında gönderilen sorulara yanıt vermedi.
Statü, bir satış devam ediyorsa, görevdeki başkanın süreyi 90 gün uzatmasına izin veriyor. Ancak net bir alıcı ortaya çıkmadı ve ByteDance daha önce TikTok’u satmayacağını açıklamıştı.
Konuya aşina bir kişiye göre, cumartesi günü yapay zeka girişimi Perplexity AI, Perplexity ile TikTok ABD işini birleştiren yeni bir varlık oluşturmak için ByteDance’a bir teklif sundu.
Perplexity, TikTok kullanıcılarının videolarını ilgi alanlarına göre besleyen ve platformu böyle bir fenomen haline getiren ByteDance algoritmasını satın almak istemiyor.
Diğer yatırımcılar da TikTok’a göz dikmiş durumda. “Shark Tank” yıldızı Kevin O’Leary geçtiğimiz günlerde milyarder Frank McCourt ile birlikte oluşturdukları bir yatırımcılar konsorsiyumunun ByteDance’a 19,5 milyar euro nakit teklif ettiğini belirtti. Trump’ın Hazine Bakanı Steven Mnuchin de geçen yıl TikTok’u satın almak için bir yatırımcı grubu oluşturduğunu açıklamıştı.