ABD Başkanı Donald Trump’ın bazı üst düzey yardımcıları, Gazze’yi devralma ve Filistinlileri savaştan etkilenen bölgeden kalıcı olarak gönderme önerisinin bazı kısımlarını, yurt içi ve yurt dışındaki tepkiler ve planın yasallığına ilişkin soruların ardından yumuşatmaya çalıştı.
Salı günü İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile düzenlediği basın toplantısında Trump, ABD’nin Gazze’de “uzun vadeli bir mülkiyet pozisyonuna” sahip olduğunu düşündüğünü söyledi ve 1,8 milyon Filistinlinin komşu ülkelere “kalıcı olarak” yerleştirilmesinden bahsetti. Trump, büyük bir yeniden inşa operasyonunun bir parçası olarak ABD askerlerinin bölgeye konuşlandırılmasına açık kapı bıraktı.
Trump’ın önerisi Çarşamba günü dünyanın dört bir yanından tepkilere neden olurken, Arap devletleri ve Avrupalı liderler iki devletli bir çözümün uygulanması yoluyla bir Filistin devletine desteklerini ifade ettiler.
Trump’ın yorumlarının üzerinden 24 saat geçmeden üst düzey ABD’li yetkililer planın bazı unsurlarını geri çekti.
Dışişleri Bakanı Marco Rubio çarşamba günü yaptığı açıklamada, Trump’ın Gazze’nin yeniden inşası için Gazzelilerin geçici olarak bölgeden çıkarılmasını önerdiğini söyledi ve Başkan’ın Gazze’nin kontrolünü kalıcı olarak ele geçirmek için ABD askerlerini kullanmayı taahhüt etmediğinde ısrar etti.
Rubio bu önerinin “düşmanca bir hareket” değil, “çok cömert bir hareket, yeniden inşa etme ve yeniden inşadan sorumlu olma teklifi” olduğunu belirtti.
Rubio, Trump’ın Filistinlileri Ürdün ve Mısır’a yerleştirme önerisi için de “Siz orayı yeniden inşa ederken insanların da bir yerlerde yaşaması gerekecek,” dedi.
Trump salı günü yaptığı açıklamada “gerekli olması halinde” Gazze’ye ABD askerlerini gönderebileceğini söylemişti.
Ancak Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt çarşamba günü düzenlediği basın brifinginde ,”Başkan’ın Gazze’ye asker gönderme taahhüdünde bulunmadığını” belirtti. Leavitt ayrıca yeniden inşa süreci için Gazzelilerin “geçici olarak yerlerinin değiştirilmesi” gerektiğini söyledi.
Leavitt, “Bu, dünyanın en iyi anlaşma sağlayıcısı Donald Trump’ın bölgedeki ortaklarımızla bir anlaşma yapacağı anlamına geliyor,” diyerek ABD’nin Gazze’deki yeniden inşa çabalarını finanse etmek için vergi mükelleflerinin parasını harcayacağı ihtimalini ortadan kaldırdı.
Trump’ın Gazze önerisi, ABD’nin İsrail ve Filistin arasında iki devletli bir çözümü destekleme yönündeki uzun süredir devam eden politikasını altüst etti ve Ocak ayında iki taraf arasında varılan kırılgan ateşkes anlaşmasının tam ortasında geldi.
Arap dünyası planı reddetmekte gecikmedi ve hem Mısır hem de Ürdün Filistinlilerin kendi ülkelerine yerleştirilmesi fikrine karşı çıktı.
Ürdün Kralı Abdullah, Çarşamba günü Filistin Yönetimi Başkanı ile yaptığı görüşmede ülkesinin Filistin topraklarını ilhak etmeye yönelik hiçbir girişimi kabul etmeyeceğini söyledi.
ABD’nin başlıca müttefiki Suudi Arabistan bağımsız bir Filistin devletinin kurulmaması halinde İsrail ile diplomatik ilişki kurmayacağını açıkladı.
Türkiye, Rusya, Çin, Avustralya ve AB’nin 27 üye ülkesinin çoğunluğu da dahil olmak üzere dünya genelinde bir dizi ülke Trump’ın planına karşı olduklarını dile getirdi.
Birleşmiş Milletler Filistinlilerin Gazze’den çıkarılması önerisinin “etnik temizlik” anlamına geleceğini söyledi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de Trump’ın önerisinin uluslararası hukukla çelişeceğini öne sürdü.
Türkiye ziyareti sırasında konuşan Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier de BM’nin Gazzelilerin zorla yerlerinden edilmesine yönelik herhangi bir girişimin “uluslararası hukuka göre kabul edilemez” olduğunu ve bölgede barışın sağlanması için “ciddi bir müzakere zemini” oluşturmayacağını yineledi.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Birleşmiş Milletler’e “Filistin halkını ve devredilemez haklarını koruması” çağrısında bulunarak Trump’ın yapmak istediğinin “uluslararası hukukun ciddi bir ihlali” olacağını söyledi.
İsrail’de ise Trump’ın planı Netanyahu hükümetinin üyeleri tarafından övgüyle karşılandı.
Çarşamba günü Fox News’e verdiği bir röportajda Netanyahu, önerinin “duyduğu ilk iyi fikir” olduğunu söyledi. Netanyahu, “Bence bu gerçekten takip edilmeli, incelenmeli, ve yapılmalı, çünkü herkes için farklı bir gelecek yaratacağını düşünüyorum,” dedi.
