AB ülkelerindeki askeri harcamalar son yıllarda önemli bir artış göstermiştir.
Sadece 2023 yılında AB ülkeleri 279 milyar euro yatırım yaparak Avrupa Savunma Ajansı (EDA) tarafından kaydedilen en yüksek rakama ulaşmış ve 2022 yılına göre yüzde 10’luk bir artış göstermiştir.
Ancak savunma harcamalarındaki artış yeni bir trend değil. Artış eğilimi 2014 yılında Rusya’nın Kırım Yarımadası’nı işgal etmesiyle başladı.
Geçen yıl en çok harcama yapan ülkelerin hepsi Rusya’nın komşularıydı: Polonya GSYİH’sinin yüzde 3,3’ünü savunmaya ayırırken onu Estonya (yüzde 3,0) ve Letonya (yüzde 2,9) takip etti.
Yurt içinde daha fazla silah üretilmesi acil bir ihtiyaç- EDA patronu
Avrupa Savunma Ajansı İcra Kurulu Başkanı Jiri Šedivý, yatırımların çoğunun “AB dışından hazır ekipmana gittiğini ve AB’nin Savunma Teknolojik ve Endüstriyel Tabanını (EDTIB) güçlendirme ihtiyacının altını çizdiğini” söyledi.
“Birlikte satın almak para tasarrufu sağlarken, varlıkları birlikte geliştirmek bizi daha bağımsız kılar.”
“Avrupa, savunma araştırmaları ve teknoloji yatırımlarında ABD ve Çin’in gerisinde kalmaktadır. Avrupa’nın geleceğini güvence altına almak için inovasyon ve birliğe öncelik vermeliyiz.”
AB askeri yatırımları 2024’te yeni bir rekora ulaşacak
AB’nin 27 üye ülkesinin 22’sinde savunma harcamaları artış gösterdi. Bunların 11’inde en az yüzde 10 oranında artış kaydedildi.
Savunma yatırımlarının yüzde 80’inden fazlası ya da 61 milyar euro, hava savunma sistemleri, savaş uçakları ve savaş tankları gibi yeni savunma kalemlerine tahsis edildi.
Bu yıl AB savunma harcamalarının 326 milyar euro’ya ulaşması bekleniyor. Bu rakam AB’nin GSYİH’sinin yüzde 1.9’una denk geliyor ve NATO’nun üyeleri için belirlediği yüzde 2’lik hedefin hemen altında kalıyor.
Yüzde 2 NATO’nun caydırıcılığını sürdürmek için ‘yeterli değil’
Ancak NATO’nun yeni genel sekreteri Mark Rutte çarşamba günü yaptığı açıklamada, uzun vadede caydırıcılığı korumak için “yüzde 2’nin yeterli olmadığını” söyledi.
Brüksel’deki son NATO dışişleri bakanları toplantısının ardından Rutte, “Şu anda kendimizi savunabiliriz ve kimse bize saldırmaya çalışmamalı. Ama ben bunun 4-5 yıl sonra da aynı kalmasını istiyorum,” dedi.
Temmuz ayında ABD Başkanı Joe Biden ve NATO’daki mevkidaşları, ittifakın bir Rus saldırısına nasıl karşılık vereceği konusunda Soğuk Savaş’tan bu yana en büyük birleşmeyi onayladılar.
Çok gizli tutulan yeni bir plana göre NATO, 30 gün içinde 300.000 kadar askeri doğu kanadına kaydırmaya hazır hale getirmeyi planlıyor. Planlar, Kuzey Kutbu ve Baltık Denizi bölgesinden Atlantik’e ve doğudan Karadeniz’e kadar herhangi bir yerde gerçekleşecek bir saldırıya hangi müttefiklerin karşılık vereceğini ortaya koyuyor.
Ancak üst düzey NATO yetkilileri, ülkelerin güvenlik planını başarıyla uygulamak için GSYH’lerinin yüzde 3’üne kadar harcama yapmaları gerekebileceğini kabul ediyor. Rutte ayrıca NATO’nun askeri teçhizat eksikliklerini gidermek amacıyla üye ülkeler için belirli hedefler belirleyebileceğini söyledi.
