BM’nin Sincan raporunda “kölelik” uyarısı

BM Özel Raportörü, Sincan’da başta Uygurlar olmak üzere Müslüman azınlıkların zorla çalıştırıldığı sonucuna varmanın “makul” olacağını bildirdi. Raportör, bazı vakalarla ilgili “kölelik” şüphesini dile getirdi.

Birleşmiş Milletler’in (BM) modern kölelik biçimleri konusundaki özel raportörü Tomoyo Obokata, Çin’in Sincan bölgesinde azınlıkların zorla çalıştırıldığı sonucuna varmanın “makul” olacağını bildirdi.

Obokata, Çin dâhil bazı ülkelerdeki modern kölelik vakaları ya da iddialarına dair raporunda Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki uygulamalarla ilgili değerlendirmelerde de bulundu.

Obokata, yayımladığı 20 sayfalık raporda ulaşılan bulguların, elde edilen bilgiler ışığında gerçekleştirilen bağımsız bir değerlendirmeye dayandığını belirtti.

Çin, Sincan’daki Uygurlara ve diğer Müslüman azınlık gruplara yönelik istismar iddialarını reddediyor.

Kamuoyuyla yeni paylaşılan 19 Temmuz tarihli raporda, “Özel Raportör, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde tarım ve imalat gibi sektörlerde Uygur, Kazak ve diğer etnik azınlıkların zorla çalıştırıldığı sonucuna varmanın makul olduğu görüşünde” denildi.

“Köleliğe varabilecek örnekler”

Sincan’da “devlet himayesinde” iki ayrı sistem bulunduğunu belirten BM raportörü, bunlardan birinin azınlıkların “alıkoyulup” çalışmaya “tabi tutulduğu” mesleki beceri eğitimi sistemi olduğunu, diğerininse kırsaldaki işçileri kapsayan iş gücü transferi yoluyla yoksulluğun azaltılması sistemi olduğunu belirtti.

Raporda, “Bu programlar her ne kadar hükümetin de iddia ettiği gibi azınlıklar için iş imkânları yaratabilir ve gelirlerini artırabilir gibi görünse de Özel Raportör birçok vakada, söz konusu toplulukların ifade ettiği gibi istemsiz çalışmaya işaret eden zorunlu çalıştırma emarelerini tespit etmiştir” denildi.

Birçok vakada işçilerin aşırı gözetim, kötü yaşam ve çalışma şartları, hareket kısıtlılığı, tehdit, fiziksel ve cinsel şiddet gibi insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamelelere maruz kaldığını aktaran BM raportörü, “bazı örneklerin insanlık suçu olarak köleliğe kadar varabileceğini ve daha fazla bağımsız analizi hak ettiğini” belirtti.

Çin’den sert tepki

Çin Dışişleri Bakanlığı ise rapordaki bulguları sert dille eleştirdi. Özel raportörün başta ABD olmak üzere “bazı Batılı ülkeler ve Çin karşıtı güçlerce yayılan dezenformasyon ve yalanlara inanmayı tercih ettiğini” belirten Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Vang Venbin, Pekin’in Sincan’da zorla çalıştırma olmadığı yönündeki söylemini yineledi.

Çin yönetimi yıllardır Sincan Uygur Özerk Bölgesinde Uygur ve diğer azınlıklara sistematik olarak baskı uygulamakla suçlanıyor. İnsan hakları örgütlerinin tahminlerine göre bölgede bir milyonu aşkın insan kamplarda tutuluyor. Çin ise bu kampları terörle mücadele ve yoksul bölgenin ekonomisini kalkındırma amaçlı eğitim kampları olarak nitelendiriyor.

Bachelet’in Sincan raporu

Obokata’nın yanı sıra BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet’in de önümüzdeki günlerde Sincan’la ilgili bir rapor yayımlaması bekleniyor. Bachelet, uzun süredir beklenen bu raporunu bu ayın sonunda görevi bırakmadan önce kamuoyuyla paylaşacağına dair söz vermişti.

Reuters haber ajansı geçen ay, Çin’in bu raporun yayımlanmasını engellemek için diplomatik girişim başlattığını bildirmişti.

DW Türkçe