Derneklere kayyum atanmasının önünü açan teklif yasalaştı

Derneklere kayyum atanmasının önünü açan kanun teklifi TBMM’de kabul edildi. STK’lar düzenlemenin, derneklerin tek bir imzayla kapatılmasını mümkün kıldığı uyarısını yapıyordu.

”Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi” TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine yönelik yaptırım kararlarının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlediği belirten kanun, derneklere ilişkin de yeni düzenlemeler getiriyor.

AKP’nin hazırladığı kanun teklifinde yer alan derneklerin para toplama usullerinde ve denetimlerinde öngörülen bu yeni düzenlemeler sivil toplum kuruluşları (STK) ve hukukçuların yanı sıra muhalefet partilerinin de tepkisini çekmişti.

Teklif, özellikle dernek yöneticilerinin, İçişleri Bakanlığı’nca görevden alınarak, yerlerine kayyum atanmasının önünü açtığı gerekçesiyle tepkilere neden olmuştu. Yeni düzenlemeyle terör suçları, uyuşturucu suçları ve mal varlığı aklama suçlarında haklarında soruşturma başlatılan kişiler ve görev yaptığı kurullar İçişleri Bakanı tarafından görevden alınabilecek. Söz konusu derneklerin yönetimlerine kayyum atanabilecek. Bu da yeterli görülmezse İçişleri Bakanı bir derneği geçici olarak faaliyetten alıkoyabilecek.

TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilen kanun teklifine üç siyasi parti muhalefet şerhi koymuştu. Teklifin ilgili maddelerini, CHP “anayasaya aykırı”, HDP “baskıcı rejimin bir göstergesi”, İYİ Parti ise “samimiyetsiz” bulduğunu açıklamıştı.

Aralarında Türkiye İnsan Hakları Vakfı, Uluslararası Af Örgütü, KaosGL gibi hak örgütlerinin yanı sıra çok sayıda hemşeri derneği ve spor kulüplerinin de bulunduğu  500’ün üzerinde STK da ortak bir bildiri yayımlayarak söz konusu kanun teklifindeki dernekler, vakıflar ve yardım toplama ile ilgili maddelerin geri çekilmesini talep etmişti.

Bildiride “teklifin amacı ve ismi ile hiç ilgisi olmadığı halde, Yardım Toplama ve Dernekler Kanunlarında yapılan değişiklikler ile mevcut dernek ve vakıfların yardım toplama faaliyetleri ve örgütlenme özgürlüğü ciddi şekilde kısıtlanmakta ve İçişleri Bakanlığının dernekler üzerindeki siyasi vesayetini sağlayacak yeni düzenlemeler içermektedir” denilmişti.

Bildiriye imza atan STK’lar, teklifin aynen yasalaşması durumunda başta insan hakları, kadın, LGBTİ+ ve mülteci hakları alanındaki dernekler olmak çok sayıda dernek ve vakıfın “tek imza ile kapatılma riskiyle karşılaşacağı” uyarısını yapmıştı.

Uluslararası Af Örgütü Türkiye şubesi, Genel Kurul’da görüşmeler devam ederken bildiriye destek veren STK sayısının 630’a çıktığını açıklamıştı.

©Deutsche Welle Türkçe