Eyyam-ı Bahur!

05.08.2023 17:23

423 Kişi Okumuş

3 Yorum

Eyyam-ı Bahur!

Deniz Bursalıoğlu

Biz Arabız ya, sıcaklara bile Arapça ad veriyoruz.
Nedir eyyam?
Yevm sözcüğünün çoğulu, yani “günler”.
Garip garip konuşma demeyin, “yevm” sözcüğüne yabancı değiliz biz, “yevmiye” deriz ya, gündelik ödenen ücret.
İşte “yevmiye”deki “yevm” de “gün” demek.
***
Bahur ise bir tür ağaç aslında.
Biz Türklere yabancı bir ağaç da değil, biz sığla diyoruz.
Eski şekliyle suvlağ! Sulak yerlerde yetişen endemik bir tür ağaç.
Türkiye’de daha çok Fethiye – Köyceğiz – Marmaris civarlarında bulunuyormuş.
Arapçasıyla bahur ağacından, Türkçesi ile sığla ağacından yine Arapçasıyla buhur, yani Türkçesiyle tütsü yakılıyor.
Evet, bildiğimiz tütsü!
Filmlerde görürüz ya, kilisede rahip elinde bir tütsülük sallar durur, hafiften kokulu bir duman tüter o tütsülükten, işte o tütsülük içinde yakılan şey bahur ağacı yaprakları ve dallarından kurutularak ufalanmış parçalardır, hoş bir kokusu olur.
Aslında sığla sadece tütsü için değil, başka bir sürü şey için kullanılan bir ağaç.
Sığla yağı, sığla reçinesi, ve ayrıca bir tür uçucu yağ da elde edilir sığla ağacından.
Tarih boyunca özellikle sağlık amacıyla çeşit çeşit şekilde kullanılmış bu ağaç.
***
Ancak özellikle hoş kokusu ile sığla tütsüsünün nazarı ve kötü enerjiyi uzaklaştırdığına inanılmış.
Sığla yakmak çok eski kültürlerde tanrılara seslenirken, ibadetlerde topluluğun enerjisini yükseltmek, maneviyatı artırmak ve zihin bütünlüğünü sağlamak amacıyla uygulanan bir yöntemmiş.
***
Evet, Arapça anlamı “çok sıcak” olan “bahur” sözcüğü daha çok buhur salmak için kullanılıyormuş ve buhar sıcaklığında günler için de Arapça “eyyam-ı bahur” deniyormuş.
Bahur, buhur, buhar, buğu… Ne kadar benzer geliyor değil mi birbirine bu sözcükler?
Çünkü hepsi aynı kökten geliyor.
Hepsi Arapça!
Varın siz doğrusunu söyleyin, ister “çok sıcak günler” deyin, ister “sığla sıcaklığında günler” deyin.
Ama “eyyam-ı bahur” nedir ya, Arap mıyız biz?
Türkiye burası, Türkçesi varken niye Arapça kullanıyoruz? Ya da başka dillerden tanımlar kullanmaya çalışıyoruz bir şeyleri açıklamak için? İnanın ben anlamıyorum.
Bizim dilimiz çok güzel, çok zengin bir dil. Hem de sözcük üretmek için çok esnek. Bir sürü kuralımız var yeni sözcükler üretmek için.
Bence hiç gereği yok yeni bir şey için hemen yabancı dillere sarılmanın. Ne söylemek istiyorsak bizim dilimizde de biraz düşünüp karşılığı olarak bize özgü bir sözcük bulabilmek mümkün. Yoksa da türetmek!
Türkçeyle kalın diyeyim.
***
Moskova’dan herkese sevgi ve saygılarımla…
EYYAM-I BAHUR SICAKLARI NEDİR? Eyyam-ı bahur sıcakları ne zaman, hangi gün  başlayacak? - Türkiye Gazetesi
İlgili Terimler :

YORUMLAR

İsminiz

 

E-Posta Adresiniz

Yorumunuz

Ahmet Tok
05 Ağustos 2023 - 17:49

Güzel bir açıklama olmuş. Sn. Yazara teşekkür ederim.

Cahit Kılıç
05 Ağustos 2023 - 18:03

Dil meselesi önemli bir konu. Arapça ve Farsça dilimizin bir parçası olmuş. Belki de “Türkçenin mütemmim cüzü” diyebiliriz. Geçenlerde bana “İngilizcedeki türkçe kelimeler” diye İnglizce bir çalışma gönderdiler. Fikrimi soruyorlardı. Uzun ve güzel bir çalışma ama birçok insan gibi o çalışmayı yapan arkadaş da “dilimize girmiş, artık Türkçe gibi algılanan Farsça sözcükleri” Türkçe sanarak İngilizcedeki Türkçe sözcükler diye tasnif etmiş. Dil ile ilgilenen bir insanın öncelikle “etimolojik” bilgisi sağlam olmalı. İnglizce ve Farsça aynı dil grubundan (Hint-Avrupa) oldukları için, benzeşmeleri normaldir ve o benzeşmeler de Türkçe zannediliyor.

hasan
10 Ağustos 2023 - 12:43

yav ne kadar cahil adamsın, arapça sözlükten eyyamı bulmuşsun gerisi boş.. bahur; arapçaya geçmirilmiş, buğur, buğar, buhar demek, kızgın buharlaşma olan günler.. diğer Türkçe adları; incir erdiren, pamuk çatlatan deler.. Türk takvimin adlarıdır, kırklık, ellilik soğuklara hamsin erbain demeleri gibi.. arap bilmez, anlamaz bunları, arapta böyle bir takvim ve coğrafyasında ikliminin devirleri yoktur, ancak osmanlıcanın Türkçeyi araplaştırması sonucudur.. en çok kullanılan adı, yörüklerde adı Kızıl issi- Kızıl Issı.. kızıl’ın bir anlamı da alev emektir, ıssı/issi de Türkçe buharlaşmadır, tütmedir..