Hamas Perşembe günü yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi’ndeki ateşkesi tehdit eden büyük bir anlaşmazlığı çözerek, bir sonraki İsrailli rehine grubunu planlandığı gibi serbest bırakacağını açıkladı.
Gruptan yapılan açıklamada, Mısırlı ve Katarlı arabulucuların “tüm engelleri kaldırmak” için çalışacaklarının teyit edildiği ve ateşkes anlaşmasının uygulanacağı belirtildi.
Üç İsrailli rehinenin cumartesi günü serbest bırakılacağının açıklanmasının ardından İsrail’den hemen bir yorum gelmedi.
Hamas’ın bu hamlesi Gazze Şeridi’ndeki ateşkesin şimdilik devam etmesini sağlasa da istikrarsız olarak görünen ateşkesin geleceği belirsizliğini koruyor.
Hamas, İsrail’i ateşkesi ihlal ettiği iddialarının yanı sıra çadır ve barınaklara izin verme yükümlülüğünü yerine getirmemekle suçlayarak İsrailli rehinelerin bir sonraki serbest bırakılmasını geciktirmekle tehdit etmişti.
İsrail, ABD Başkanı Donald Trump’ın da desteğiyle, rehinelerin serbest bırakılmaması halinde ateşkesin sona ereceğini belirtmiş ve saldırıların yeniden başlamasıyla tehdit etmişti.
Hamas, bir heyetinin Kahire’de Mısırlı yetkililerle görüşmeler yaptığını ve Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile Gazze’ye barınak, tıbbi malzeme, yakıt ve molozları temizlemek için ağır ekipman girişini arttırma konusunda temas halinde olduklarını belirtti.
Mısır’ın güvenlik birimlerine yakın devlet televizyonu Qahera, Mısır ve Katar’ın anlaşmazlığı çözmeyi başardığını bildirdi.
ABD’nin yanı sıra iki Arap ülkesi Hamas ile kilit arabulucu olarak görev yapmış ve Ocak ayında yürürlüğe giren ateşkesin sağlanmasına yardımcı olmuştu.
Ateşkesin sağlanmasından bu yana İsrail ile Hamas arasında beş defa rehine-mahkum değişimi yapıldı.
İsrail ve Hamas yetkilileri, altı hafta sürecek anlaşmanın ilk aşamasında 33 İsrailli rehineye karşılık 2.000 Filistinli tutuklunun bırakılacağı senaryoyu onaylamıştı.
Trump’ın ‘Gazze planı’na tepkiler
Hamas’ın üst düzey yetkililerinden Husam Badran, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze planına karşı bu hafta sonu Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te kitlesel yürüyüşler düzenlenmesi çağrısında bulundu.
Trump’ın Gazze’yi ele geçirme planı Arap dünyasını, özellikle de ABD başkanının yer değiştiren Filistinlilere ev sahipliği yapmak için birincil adaylar olarak gösterdiği Ürdün ve Mısır’ı alarma geçirdi.
9 Şubat Pazar günü New Orleans’taki Super Bowl’a giderken Air Force One uçağında gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, “Gazze’yi satın almaya ve sahiplenmeye kararlıyım. Orayı yeniden inşa etme konusunda, Orta Doğu’daki diğer devletlere oranın bazı bölümlerini inşa etmeleri için verebiliriz,” ifadelerini kullanmıştı.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmet Ebu Gayt çarşamba günü yaptığı açıklamada, Trump’ın Gazze’yi “sahiplenmesi” ve Filistinlilerin kentten sürülmesi planının, İsrail ve Hamas arasındaki kırılgan ateşkesi tehdit ettiğini belirtti. Gayt ayrıca, bunun bölgesel istikrarsızlığı körükleyeceğini de sözlerine ekledi.
Gayt, Dubai’de düzenlenen Dünya Hükümetler Zirvesi’nde yaptığı açıklamada, Trump’ın planında ısrar etmesi halinde Ortadoğu’yu “barış ve istikrara zarar verecek” yeni bir kriz döngüsüne sürükleyeceği uyarısında bulundu.
Ateşkes iptal olabilir mi?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise salı günü, Hamas’ın cumartesi günü öğle saatlerine kadar rehineleri serbest bırakmaması halinde Gazze’deki ateşkesin sona ereceğini ve Hamas’ı yok edene kadar savaşmaya devam edileceğini açıklamıştı.
Hamas daha sonra bir açıklama yaparak ateşkese bağlılığını yinelemiş ve İsrail’i ateşkesi tehlikeye atmakla suçlamıştı.
Hamas ateşkesin ilk aşamasının başladığı 19 Ocak’tan bu yana rehineleri kademeli olarak serbest bırakıyordu, ancak pazartesi günü İsrail’in anlaşmayı ihlal ettiği suçlamaları üzerine daha fazla rehineyi serbest bırakmayacağını belirtmişti.
Ebu Gayt, “Eğer durum bir kez daha askeri olarak patlarsa, tüm bu [ateşkes] çabalar boşa gidecek,” dedi.
Petrol zengini Körfez İşbirliği Konseyi’nin siyasi ve ekonomik ittifakına başkanlık eden Jasem al-Budaiwi de Trump’a bölge ile Washington arasındaki güçlü bağları hatırlaması çağrısında bulundu.
Al-Budaiwi, “Ama bir al-ver olmalı, o kendi fikrini söylemeli ve Arap dünyası da kendi fikrini söylemeli. (Trump’ın) söyledikleri Arap dünyası tarafından kabul edilmeyecektir,” diye konuştu.
Ürdün ve Mısır’a yerleşme önerisi
Trump, yoksul ve küçük bir toprak parçası olan Gazze’deki Filistinlilerin, halihazırda büyük bir Filistinli nüfusa sahip olan Ürdün ve Arap dünyasının en kalabalık devleti olan Mısır gibi ülkelere yerleşebileceğini belirtti. Her iki ülke de bu öneriyi reddetti.
Ürdün’ün alternatif bir Filistin yurdu olması fikri aşırı milliyetçi İsrailliler tarafından uzun süredir destekleniyor.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi bunu kısmen bir güvenlik meselesi olarak görüyor. Hamas gibi İslamcıların Mısır ve ötesi için varoluşsal bir tehdit olduğuna inanıyor ve grup üyelerinin sınırı geçip Mısır’a yerleşmesini hoş karşılamayacağı düşünülüyor.
Mısır, Filistinlilere yönelik ciddi gelişmeleri görüşmek üzere 27 Şubat’ta bir Arap zirvesine ev sahipliği yapacak.
Ebu Gayt, 2002 yılında ortaya atılan ve Arap ülkelerinin Filistinlilerle bir devlet anlaşması ve İsrail’in 1967’de ele geçirdiği topraklardan tamamen çekilmesi karşılığında İsrail’e normalleştirilmiş ilişkiler teklif ettiği Arap Barış Girişimi fikrinin yeniden gündeme getirileceğini söyledi.
Trump’ın planı, İsrail ve Filistin devletinin bir arada yaşayacağı iki devletli bir çözümü destekleyen onlarca yıllık ABD politikasını da altüst etti.
