Rusya lideri Vladimir Putin’le çalışmış siyaset ve iş dünyasından en az dört üst düzey kaynak, Reuters’a yaptıkları açıklamada, Kiev ve Batı’nın bu öneriye karşılık vermemesi halinde, Putin’in savaşı sürdürmeye hazır olduğunu bildirdi.
Putin’in çevresindeki tartışmalara aşina kaynaklardan üçü, Rus liderin dar bir danışman grubuna, “Batı destekli” olarak gördüğü müzakereleri engelleme girişimleri ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin müzakereleri reddetme kararı konusunda yaşadığı hayal kırıklığını dile getirdiğini aktardı.
Putin’le birlikte çalışmış ve Kremlin’deki üst düzey görüşmelerle ilgili bilgi sahibi olan üst düzey bir diğer Rus kaynak da, “Putin gerektiği kadar savaşabilir ama savaşı dondurmak için ateşkese de hazır.” ifadelerini kullandı.
Haberde adı geçen kaynaklar, konunun hassasiyeti nedeniyle isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuştu.
Beşinci kaynak, savaşın mevcut cephelerde dondurulması konusunda yorum yapmadı.
Putin’in Sözcüsü Dmitry Peskov, iddialara ilişkin, Rus liderin Moskova’nın hedefe ulaşmak için diyaloğa açık olduğunu defalarca açıkladığını ve ülkenin “ebedi savaş” istemediğini söylediğini belirtti.
Ukrayna Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları ise Rus kaynakların iddialarına yanıt vermedi.
Batılı bazı askeri ve siyasi analistler, ekonomist Andrey Belousov’un geçen hafta Rusya Savunma Bakanı olarak atanmasını, “Moskova’nın uzun süreli bir çatışmayı kazanmak için Rus ekonomisini kalıcı bir savaş zeminine oturtmak” olarak değerlendirdi.
Karar, Rusya’nın son haftalarda cephede sürdürdüğü baskı ve Ukrayna karşısındaki toprak kazanımlarının ardından geldi.
Ancak kaynaklar mart ayında altı yıllık yeni bir dönem için yeniden seçilen Vladimir Putin’in Rusya’nın mevcut ivmesini savaşı geride bırakmak için kullanmayı tercih edeceğini söyledi.
Yeni savunma bakanı hakkında doğrudan yorum yapmadılar.
“Rus halkı nezdinde şu ana kadarki kazanımlar zafer için yeterli”
Kaynaklardan ikisi, Kremlin’in üst kademelerindeki konuşmalardan edindikleri bilgilere dayanarak, Putin’in savaşta şimdiye kadar elde edilen kazanımların ‘Rus halkına zafer sunmak’ için yeterli olduğu görüşünde olduğunu aktardı.
İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’nın en büyük kara çatışması her iki tarafta on binlerce insanın hayatına mal oldu ve Batı’nın Rus ekonomisine yönelik kapsamlı, ağır yaptırımlarını beraberinde getirdi.
Üç kaynak, Putin’in (cephede) herhangi bir yeni olağanüstü ilerlemenin ülke çapında yeni bir seferberlik gerektireceğini anladığını ve bunu istemediğini söylerken, Rus lideri tanıyan bir başka kaynak ise, Eylül 2022’deki ilk seferberlikten sonra popülaritesinin azaldığını gördüğünün altını çizdi.
Seferberlik çağrısı nüfusun önemli bir bölümünü ürküttü ve yüz binlerce askerlik çağındaki erkeğin ülkeyi terk etmesine neden oldu.
Anketler Putin’in popülaritesinin düştüğünü gösterdi. Peskov, Rusya’nın seferberliğe ihtiyacı olmadığını ve bunun yerine silahlı kuvvetlere gönüllü askerler alındığını söylemekle yetindi.
Zelenskiy: Putin’in şartlarında bir barış mümkün değil
Ateşkes ve hatta barış görüşmeleri ihtimali halihazırda hayli uzak görünüyor. Zira Zelenskiy defalarca Putin’in şartlarında bir barışın mümkün olmadığının altını çizdi.
Rusya’nın 2014 yılında ilhak ettiği Kırım dahil kaybedilen toprakları geri alma sözü verdi.
Ayrıca Zelenskiy, 2022’de Putin’le herhangi bir görüşmenin “imkansız” olduğunu resmen ilan eden bir kararname imzaladı.
Kaynaklardan biri, Zelenskiy iktidardayken, Rusya onu atlayıp Washington’la bir anlaşma yapmadığı sürece hiçbir anlaşmanın gerçekleşemeyeceği yönünde görüş beyan etti. Ancak geçen hafta Kiev’de konuşan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Putin’in “ciddi müzakerelerle ilgilendiğine inanmadığını” dile getirdi.
“Putin, mevcut kazanımlarla yetinmeye hazır”
Tüm kaynaklar Putin’in savaş alanındaki kazanımlarını bir anlaşmaya bağlama konusundaki ısrarının müzakere edilemez olduğunu belirtiyor.
Bununla birlikte kaynakların dördüne göre Putin şu anda sahip olduğu topraklarla yetinmeye ve çatışmayı mevcut cephe hatlarında dondurmaya hazır.
Rus kaynaklardan biri, “Putin kazandığımızı, NATO’nun bize saldırdığını ve egemenliğimizi koruduğumuzu, Kırım’a bir kara koridoru açtığımızı söyleyecek, ki bu doğru.” yorumunda bulundu.
Peskov: Anayasaya göre elde edilen topraklar Rusya’nın parçası
Çatışmanın mevcut çizgide dondurulması, Rusya’nın Eylül 2022’de resmen Rusya’ya dahil ettiği dört Ukrayna bölgesinin önemli bir kısmına sahip olması, ancak hiçbirini tam olarak kontrol edememesi anlamına geliyor.
Bu düzenleme, Moskova’nın Ukrayna’nın dört bölgesinin (Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson) artık tümüyle Rusya’ya ait olduğunu iddia ettiği o dönemde kendisi için belirlediği hedeflerin gerisinde kalacak.
Peskov, Rus Anayasası’na göre artık kalıcı olarak Rusya’nın bir parçası olan dört bölgenin geri verilmesinin söz konusu olamayacağını belirtti.
Putin’le birlikte çalışmış bir diğer kaynağa göre Rus liderin savaşın sona ermesi gerektiği yönündeki görüşünü destekleyen bir başka faktör de “savaş ne kadar uzarsa, savaş sonrası iş ve gelir beklentilerinden memnun olmayan çok sayıda savaş gazisinin Rusya’ya dönmesi ve toplumda potansiyel olarak gerginlik yaratması” durumu.
ABD daha önce reddetmişti
Şubat ayında Reuters’a konuşan üç Rus kaynak, Washington’ın Putin’in savaşı dondurmak için daha önce yaptığı ateşkes önerisini reddettiğini belirtmişti.
Üç kaynak, ateşkes olmaması halinde Putin’in Ukrayna üzerindeki baskıyı arttırmak için mümkün olduğunca çok toprak almak istediğini ve daha fazlasını elde etmek için de beklenmedik fırsatları değerlendirmeye çalıştığını söylemişti.
Rusya, Ukrayna’nın yüzde 18’ini kontrol ediyor
Rusya, Ukrayna’yı 24 Şubat 2022 tarihinde işgal etti. Rus güçler halihazırda Ukrayna’nın yaklaşık yüzde 18’ini kontrol ediyor ve bu ay içerisinde ülkenin kuzeydoğusundaki Harkiv bölgesine girdi.
Putin, Rusya’nın Ukrayna’ya kıyasla daha büyük olan nüfusunun, seferberlik olmadan da üstün insan gücünü sürdüreceğine güveniyor ve askere gidenler için alışılmadık derecede maaş paketleriyle bunu destekliyor.
Putin’le birlikte çalışmış bir kaynak “Rusya daha da ileri gidecek” değerlendirmesinde bulundu.
Putin’in, Zelenskiy “durma önerisi” ile gelene kadar yavaş yavaş toprakları ele geçireceğini dile getiren aynı kaynak, Rus liderin yakın çevresine, Batı’nın yeterli silahı sağlamayacağını ve bunun da Ukrayna’nın moralini bozacağı görüşünü dile getirdiğini aktardı.
ABD ve Avrupalı liderler, Ukrayna’nın güvenliği ve egemenliği garanti altına alınana kadar Kiev’in yanında duracakları vadinde bulunuyor. NATO ülkeleri ve müttefikleri de silah sevkiyatını hızlandırmaya çalıştıklarını öne sürüyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı silah tedariki ile ilgili bir soruya, “Rusya, Ukrayna şehirlerine, liman ve vatandaşlarına karşı her gün acımasız saldırılar düzenlemeyi sürdürmek yerine güçlerini Ukrayna’dan çekerek savaşı her an sona erdirebilir.” yanıtını verdi.
Beş kaynağın tamamı da Putin’in danışmanlarına NATO topraklarında gözü olmadığını söylediğini ve bu konuda kamuoyuna yaptığı açıklamaları yansıttığını belirtti.
Kaynaklardan ikisi, Rusya’nın Ukrayna gerilimi nedeniyle Batı ile nükleer gerilim dahil olmak üzere tırmanma tehlikesinin artmasından duyduğu endişeyi aktardı.
Bu arada ABD Dışişleri Bakanlığı, Washington’ın nükleer duruşunu değiştirmediğini ve Rusya’nın nükleer silah kullanmaya hazırlandığına dair herhangi bir işaret görmediğini açıkladı.
Bakanlık sözcüsü, “Stratejik ortamı izlemeye devam ediyoruz ve hazır durumdayız.” dedi.
