Suriye’de HTŞ liderliğindeki gruplar Humus’a yaklaştı

HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani, hedeflerini Esad’ı devirmek ve yeni bir hükümet kurmak olarak açıkladı.

Amerikan CNN televizyonuna konuşan Colani, muhalif güçlerin “bu hedefe ulaşmak için mevcut tüm araçları kullanma hakkına” sahip olduğunu söyledi.

Colani, İran ve Rusya’nın desteği ile Esad yönetiminin ayakta tutulmaya çalışıldığını söyledi ve “Ancak gerçek şu ki, bu rejim öldü” dedi.

Şam yönetimini destekleyen Rusya vatandaşlarına Suriye’den ayrılma çağrısı yaptı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise yaptığı açıklamada, “İdlib, Hama, Humus ve hedef tabii Şam. Muhaliflerin bu yürüyüşü devam ediyor. Temennimiz kazasız belasız bir şekilde Suriye’deki bu yürüyüş devam etsin” dedi.

Güney’deki sembolik Dera bölgesinde muhalif güçler ilerledi

Suriye’de silahlı muhalif güçlerin ülkenin en güneyindeki Dera bölgesinin büyük kısmında da kontrolü ele geçirdiği bildirildi.

Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın doğduğu Dera, 2011’de de isyanın başladığı bölge olarak sembolik önem taşıyor.

Suriye ordusu 2018’de bu bölgenin kontrolünü geri almış, bu gelişme muhaliflerin gerilemesinde önemli bir aşamayı temsil etmişti.

Reuters haber ajansının bildirdiğine göre bu bölgede muhalif güçler ordunun geri çekilmesi ve askeri yetkililerin Başkent Şam’a güvenli geçişi üzerine bir anlaşma imzaladı.

BBC bu iddiaları bağımsız olarak teyit edemedi.

Dera, Şam’ın yaklaşık 100 kilometre güneyinde bulunuyor.

Humus ‘devrimin başkenti’ olarak tanımlanıyordu

Humus, Suriye’de iç savaşın başladığı 2011 yılında Beşar Esad karşıtı büyük gösterilerin düzenlendiği kentlerden biriydi.

Muhalifler bu kenti “devrimin başkenti” olarak tanımlıyordu.

İslamcı militan grup HTŞ, Türkiye’nin “terör örgütleri listesinde” yer alıyor.

Birleşmiş Milletler (BM), yeniden başlayan iç savaşta yaklaşık 300 bin kişinin evlerini terk ettiğini duyurdu.

‘Humus’ın düşmesi, rejimin sonu olur’

Suriye lideri Esad, muhaliflerin ilerleyişi ile ilgili son açıklamasında grupları “terörist” olarak tanımlamış ve durdurulacakları sözünü vermişti.

Esad, HTŞ ilerleyişinden ABD ve Batı ülkelerini sorumlu tutuyor.

Ancak BBC’ye konuşan Londra’daki LSE Üniversitesi’nden uluslararası ilişkiler profesörü Fawaz Gerges, Humus’un düşmesinin Esad rejiminin sonunu işaret edebileceğini söylüyor.

Gerges, Humus’u Esad yönetiminin “merkezi sinir sistemi” olarak tanımlayarak, şehrin kaybının başkent Şam’ı “daha kolay bir hedef” haline getirebileceğini değerlendirdi.

Profesör Gerges, muhaliflerin Humus’ta durdurulamaması halinde Esad yönetiminin “birkaç hafta veya birkaç ay içinde düşeceğini” öngörüyor.

İran cephesindense Reuters’a konuşan bir yetkili, Suriye’ye füze ve SİHA göndermeyi hedeflediklerini aktardı.

Tahran ek olarak Şam yönetimine verdiği askeri danışman desteğini de artıracak.

Hama’da neler yaşandı?

27 Kasım’da HTŞ’nin ilerleyişine yeniden başladığı iç savaşta 5 Aralık’ta Hama kenti düştü.

Böylece Suriye ordusu 2011 yılında iç savaş başladığından beri Hama’yı ilk kez kaybetti.

Hava karardığı sırada kent merkezindeki farklı noktalarda muhalifler kutlama yaptı.

Kentteki Hafız Esad heykelinin yıkılışına ilişkin görüntüler de sosyal medyada paylaşıldı.

Baas yönetiminin 1963’teki ilk günlerinden itibaren Hama, partinin politikalarına muhalefetin odak noktası olmuştu.

İdlib’de durum ne?

Suriye’de 2011’de başlayan iç savaş nedeniyle devam eden çatışmalar 2020’de varılan ateşkesten bu yana büyük ölçüde durmuştu.

Muhalif güçler kuzeybatıdaki İdlib kenti ve çevresindeki vilayetin büyük bölümünü kontrol altında tutuyordu.

HTŞ liderliğindeki grupların Halep’e operasyon başlatmasının ardından, Rusya ve Suriye orduları İdlib’e yönelik hava saldırıları başlattı.

Muhaliflerin elindeki “Beyaz Baretliler” olarak bilinen sivil savunma hizmeti, hava saldırılarında en az 25 kişinin öldüğünü açıkladı.

Suriye’nin 14 eyaletinden biri olan İdlib, ülkenin kuzeybatısında, Türkiye sınırında yer alıyor.

İdlib; Harem, Cisr eş-Şuğur, eyaletle aynı adı taşıyan İdlib, Ariha ve Maarat El Numan şehirlerinden oluşuyor.

İdlib merkezi ise Halep’e 55 kilometre uzaklıkta.

Tel Rıfat’a harekat

HTŞ’nin operasyonu devam ederken Suriye Milli Ordusu (SMO) oluşumu da Tel Rıfat kentine yönelik harekat başlattı.

Tel Rıfat, SDG tarafından kontrol ediliyordu.

Anadolu Ajansı, SMO’nun Tel Rıfat’a yönelik “Özgürlük Şafağı” adı verilen operasyonun ardından ilçe merkezinin “tamamına hakim olduğunu” ve dış kesimlerde ilerlemeye devam ettiğini bildirdi.

AFP’nin Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne dayandırdığı habere göre de SMO güçleri kent merkezi ve civardaki köyleri ele geçirdi.

Gözlemevi, SMO operasyonu sonucunda Halep’in kuzeyinde 200 bin Suriyeli Kürdün “Türkiye destekli fraksiyonlar tarafından kuşatıldığını” ve bölge ile iletişimin tamamen koptuğunu duyurdu.

Ankara’nın pozisyonu ne?

Türkiye, Astana Süreci ortakları Rusya ve İran ile diplomatik temaslarını sürdürüyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’deki gelişmelerin, “Şam’ın muhaliflerle ve kendi halkıyla bir anlaşma yapması ihtiyacını bir kez daha gösterdiğini” söyledi.

Fidan, “Yeni bir göç dalgasını tetikleyecek hiçbir aksiyona girişmeyiz” dedi.

Suriye, İran ve Rusya’dan hangi açıklamalar yapıldı?

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 1 Aralık Pazar günü en yakın müttefiklerinden İran’ın Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile yaptığı görüşme sonrası “Yabancı destekli teröristlerle mücadele için müttefiklerin ve dostların öneminden” bahsetti.

Arakçi ise 2 Aralık Pazartesi günü Türkiye’de Hakan Fidan ile yaptığı görüşmenin ardından muhaliflerin ABD ve İsrail destekli olarak hareket ettiklerini savundu.

Arakçi, Türkiye ile görüşmelerin “dost, samimi ve yapıcı” bir atmosferde yapıldığını söyledi.

Moskova da “İdlib, Hama ve Halep’teki terörist saldırıyı püskürtmek için Suriye hükümeti güçlerine yardımcı olduklarını” teyit etti.

Moskova’dan ayrıca Suriye konusunda Türkiye ile işbirliği içinde olunması çağrısı yapıldı.

Reuters haber ajansına konuşan Hizbullah kaynakları, Suriye’ye destek göndermeye hazır olmadıklarını belirtti.

ABD, Fransa, Almanya ve İngiltere ise ortak bir açıklama yayımlayarak çatışmanın tüm taraflarına gerilimi azaltma çağrısında bulundu.