18° Açık

İnsan Portreleri!

-Edebiyat - 5 Haziran 2025 00:03 A A

Cahit Kılıç

cahitkilic54@gmail.com

Karadeniz kökenli ama İstanbul doğumlu bir arkadaşım vardı…

Niyazi…

70’li yıllardı…

Niyazi, resmen bir kitap kurduydu. Mali durumu da iyiydi ve baskıdan yeni çıkan önemli kitapların hepsini alırdı…

Ancak, Niyazi şaşıydı…

Okurken, iki gözünü de aynı noktaya odaklayamadığı için, kitabı sol gözüne iyice yaklaştırır, tek gözüyle okurdu…

Oğuz Atay‘ın TUTUNAMAYANLAR‘ı ile Henri Charriere‘in ünlü KELEBEK‘ini o bana hediye etmişti…

Bu iki yazar da, bu iki kitap da o tarihlerde henüz meşhur değillerdi…

Sonradan “bestseller” oldular.

Bilahare Kelebek filmi de Türkiye’ye geldi.

Başrolde Steve McQueen ve Dustin Hoffman oynuyordu…

Steve McQueen genç yaşta Meksika’da kanserden öldü. Vasiyeti gereği küllerini okyanusa serptiler.

Dustin Hoffman yaşıyor…

***

Ünlü Fransız filozof Jean-Paul Sartre da şaşıydı…

Biyografisinde kısaca şunlar yazılı:

“Felsefi içerikli romanlarının yanı sıra her yönüyle kendine özgü olarak geliştirdiği Varoluşçu felsefesiyle de yer etmiş; bunların yanında varoluşçu Marksizm şekillendirmesi ve siyasetteki etkinlikleriyle 20. Yüzyıl’a damgasını vuran düşünürlerden biri olmuştur. Sartre, bir anlatıcı, denemeci, romancı, filozof ve eylemci olarak yalnızca Fransız aydınlarının temsilcisi olmakla kalmamış, özgün bir entelektüel tanımlamasının da temsilcisi olmuştur.”

Kendisine verilen Nobel Edebiyat Ödülü’nü reddetti. Fransa’nın Cezayir’i işgaline şiddetle karşı çıktı. Fransa devlet başkanı Charles de Gaulle, onun için “Sartre Fransa’dır” dedi…

Özel hayatı berbattı ama “Aydın Namusu” denilen mefhum, onunla vücut bulmuştu…
***

Yaşar Kemal’in bir gözü kördü…

Onun kısa biyografisi de şöyle:

“Türk roman ve hikâye yazarı, şair ve aktivisttir. Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olarak kabul edilen Yaşar Kemal, yaşamı boyunca pek çok ödül almış ve Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilmiştir. En ünlü eseri, yaklaşık 32 yılda tamamladığı İnce Memed roman serisidir.”

Yapıtları birçok dile çevrilen ve dünya çapında meşhur olan, aynı zamanda “aydın namusuna” sahip bu şahsiyet, dünyaya ve hayata tek gözle tutunmuştur.
Başka tarife ve övgüye gerek var mı?

***
Cemil Meriç

“Başta dil, tarih, edebiyat, felsefe ve sosyoloji olmak üzere sosyal bilimlerin birçok alanında araştırma yapmış ve yazılar kaleme almış bir düşünce adamıdır. Telif ettiği 12 eseri ve tercümeleriyle Türk edebiyatında önemli bir yeri olduğu kabul edilir.”

“Her iki gözündeki yüksek miyoptan ötürü askerlikten muaf tutulan Meriç, ilk çeviri kitabı Balzac’ın “Altın Gözlü Kız” romanını 1943’te yayımlandı.
1954 yılının bahar aylarında bir kaza sonucu gözlerini tamamen yitirince birkaç başarısız göz ameliyatının ardından 1955’te vapurla tek başına Marsilya’ya, oradan Paris’e gitti. 6 aylık tedavi başarılı sonuç vermeyince yurda döndü. Görme yetisini tamamen yitirdiğinden dolayı bir süre bunalıma girdi ancak çevresindekilerin yardımıyla yeniden okuyup yazmaya başladı.

Görme yetisini yitirdikten sonra yazarlık hayatının en üretken çağı başladı. Çevresindekilere okuttuğu Fransızca ve İngilizce metinleri sözlü olarak çevirdi ve yardımcılarına yazdırdı. Basılmamış olan bir Fransızca grameri hazırladı. Dikte etmek suretiyle yeni makaleler yazmaya devam etti. 1963’ten itibaren Edebiyat Fakültesi’nin Sosyoloji bölümünde sosyoloji ve kültür tarihi dersleri verdi; bu dersleri emekliliğine kadar sürdürdü. Aralıklarla 20 yıl sürdürdüğü günlüklere 1963 yılında başladı. İlk telif kitabı “Hint Edebiyatı” 1964’te yayımlandı. Bir dünya edebiyatı yazma düşüncesiyle yola çıkan Meriç, İran edebiyatı ile işe başlamış ama sonra Hint edebiyatına yönelmişti. Doğu medeniyetlerine karşı olan önyargıları yıkmayı amaçlayan ve 4 yıllık bir çalışmanın sonucu olarak ortaya çıkan eser, “Bir Dünya’nın Eşiğinde” başlığıyla iki kez daha basıldı. Hint Edebiyatı’ndan sonra Batı düşüncesinin önemli bir yönünü aydınlatmayı amaçladı. Bu düşünceyle sosyalizmin temelini atan ve sosyolojinin kurucusu olan Saint Simon hakkında bir eser kaleme aldı ancak basacak yayınevi bulmakta zorlandı. Eser, 1967’de Can Yayınları tarafından basıldı.”

Evet, önceleri 11 derece miyop, sonradan ise tamamen kör olan Cemil Meriç, Türk Edebiyatına ve Felsefesine damga vuran bir “filozof” olarak tarihe geçti…

***

Elbette ki bunlara benzer daha çok insan var…
Aklıma bunlar geldi ve yazdım işte…
Ve bu kısa yazıyı, gören çift gözüne şükredip okumayanlara hasrettim…

İstanbul, 12 Şubat 2024

-Edebiyat - 00:03 A A
BENZER HABERLER

HABER LİSTESİ

  • 01
    ABD İran’da üç nükleer tesisi vurdu, İran misilleme olarak İsrail’i Hayber füzeleriyle vurdu (Fotoğraflar)
    İsrail’in İran’a yönelik saldırılarıyla başlayan savaş, ABD’nin İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine düzenlediği hava saldırılarıyla tırmanışa geçti. Peki, bu tesisler ne anlama geliyor ve neden hedef alındı? İşte detaylar: Natanz: İran’ın Uranyum Zenginleştirme Merkezi Tahran’ın 250 kilometre güneyinde bulunan Natanz nükleer kompleksi, İran’ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi olarak biliniyor. CNN International’ın haberine […]
  • 02
    Filenin Sultanları 7’de 7 yaptı
    Voleybol Kadınlar 2025 Milletler Ligi’nin ikinci haftasında Güney Kore ile Türkiye, Sinan Erdem Spor Salonu’nda karşılaştı.  Filenin Sultanları rakibini 3-0 mağlup etmeyi başardı ve 7’de 7 yaptı. SON MAÇ BREZİLYA İLE Millilerimiz bu etabın son maçında Brezilya ile karşılaşacak. 22 Haziran Pazar günü Sinan Erdem Spor Salonu’nda oynanacak mücadele saat 19.30’da başlayacak.    
  • 03
    Gazeteci Fatih Altaylı gözaltına alındı
    Gazeteci Fatih Altaylı’nın bir YouTube yayınında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı “hedef alan tehdit içerikli” sözler kullandığı gerekçesiyle hakkında soruşturma açıldığı ve gözaltına alındığı bildirildi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın konuyla ilgili açıklamasında, Fatih Altaylı’nın YouTube kanalındaki 20 Haziran 2025 tarihli yayınında “Erdoğan’ı hedef alan tehdit içerikli sözleri nedeniyle” hakkında soruşturma başlatıldığı kaydedildi. Soruşturmanın Türk Ceza Kanunu’n 310. Maddesi’ndeki […]
  • 04
    Cumhurbaşkanı Erdoğan, İran Dışişleri Bakanı Arakçi’yi kabul etti
      Cumhurbaşkanı Erdoğan, Lütfi Kırdar Kongre Merkezi’nde ‘İslam İşbirliği Teşkilatı 51. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı’ kapsamında İran Dışişleri Bakanı Arakçi’yi kabul etti. * İstanbul’da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı için Türkiye’de bulunan İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edildi. Görüşmede, İsrail ile İran arasındaki çatışmalar ve bölgesel ile küresel gelişmeler ele alındı. […]
  • 05
    Hakan Akpınar: Ali Suavi’nin Muhbir’i…
    Hakan Akpınar  hakanakpinar227@gmail.com YAZI ARŞİVİ Bu bölümde, devr-i Osmanlı’da yürütülen meşrutiyet ve hürriyet mücadelesinin en keskin gazetesi olarak öne çıkan Muhbir gazetesini ele alacağız. Muhbir, Diyarbekirli gayrımüslim Filip Efendi tarafından 1866 yılının son demlerinde kurulmuştu. Filip Efendi, muhalif çizgide yayın yapmasını istediği gazetesine popülaritesi yüksek ve aynı zamanda kalemi kuvvetli bir gazeteci arıyordu. O vakitler, […]