Uluslararası insani yardım kuruluşu Oxfam tarafından hazırlanan bir rapora göre, dünya genelinde milyarderlerin serveti geçen yıl 2 trilyon dolar (71.18 trilyon Türk Lirası) artarak, 2023’e kıyasla üç kat daha hızlı büyüdü ve günlük 5.7 milyar dolara (202.8 milyar TL) ulaştı.
İngiltere merkezli kuruluşun yayımladığı bu son eşitsizlik raporu, dünyanın 10 yıl içinde beş trilyonere sahip olma yolunda olduğunu ortaya koyuyor. Bu, geçen yılın tahmini olan 10 yıl içinde bir trilyoner öngörüsünde büyük bir değişim olduğuna işaret ediyor.
‘Takers Not Makers’ (Alanlar, Yapanlar Değil) başlıklı rapor, çok sayıda dünya lideri, şirket yöneticisi ve süper zengin pazartesi günü başlayacak yıllık Dünya Ekonomik Forumu (WEF) toplantısı için İsviçre’nin Davos kayak merkezine seyahat ettiği sırada yayınlandı.
Oxfam’ın milyarder servetlerini inceleyen raporunun yayın tarihi, aynı zamanda Donald Trump’ın ABD başkanı olarak göreve başlayacağı Yemin Töreni Günü ile de aynı zamana denk geldi. Trump’ın, Tesla ve SpaceX CEO’su Elon Musk gibi birkaç milyarderi yakın danışmanları arasına dâhil etmesi ve ABD’nin en zengin vatandaşlarına büyük çaplı vergi indirimleri sunması bekleniyor.
Öte yandan, Dünya Bankası’nın günlük 6.85 dolarlık yoksulluk sınırının altında yaşayan kişi sayısı 1990’dan bu yana neredeyse değişmedi ve bugün dünya nüfusunun yüzde 44’üne tekabül eden yaklaşık 3.6 milyar kişiye ulaştı. Oxfam, her 10 kadından birinin aşırı yoksullukta (günlük 2.15 doların altında) olduğunu ve bu durumun, 24.3 milyon daha fazla kadının erkeklere kıyasla aşırı yoksulluk çektiği anlamına geldiğini belirtti.
Kuruluş ayrıca, yoksulluğun azaltılması konusundaki ilerlemenin durma noktasına geldiği ve eşitsizliğin azaltılması durumunda aşırı yoksulluğun üç kat daha hızlı sona erdirilebileceği konusunda uyardı.
G7’de en yüksek milyarder serveti oranına İngiltere sahip
İngiltere, G7 ülkeleri arasında en yüksek milyarder serveti oranına sahip. Servet, 2024’te günlük 35 milyon sterlin artarak toplamda 182 milyar sterline ulaştı.
Geçen yıl İngiltere’de dört yeni milyarder ortaya çıktı ve toplam sayı 57’ye yükseldi. Bunlar arasında esnek ofis sağlayıcısı IWG’nin yöneticisi Mark Dixon, Bengaluru merkezli giyim şirketi Page Industries’in kurucusu Sunder Genomal, özel sermaye şirketi CVC’nin kurucu ortağı İskoç iş insanı Donald Mackenzie ve taşımacılık şirketi Crown Worldwide’ın kurucusu Jim Thompson bulunuyor.
Milyarder servetindeki artışın büyük kısmı küresel borsalardaki hisse değerlerindeki yükselişten kaynaklanıyor ancak emlak değerlerindeki artış da etkili oldu. Konut yatırımları, dünya çapındaki yatırımların yaklaşık yüzde 80’ini oluşturuyor.
En zengin 10 adamın serveti günde 100 milyon dolar büyüdü
Küresel olarak, milyarder sayısı geçen yıl 204 kişi artarak 2.769’a ulaştı. Toplam servetleri sadece 12 ay içinde 13 trilyon dolardan 15 trilyon dolara yükseldi ki bu, kayıtların başladığı tarihten bu yana ikinci en büyük yıllık artış oldu. Dünyanın en zengin 10 erkeğinin serveti günde ortalama 100 milyon dolar artış gösterdi ve servetlerinin yüzde 99’unu bir gecede kaybetseler bile milyarder olarak kalmaya devam edecekler.
Bu kişiler arasında Amazon’un kurucusu Jeff Bezos (219.4 milyar dolar servetle), Tesla CEO’su Elon Musk ve Facebook ile Meta’nın kurucu ortağı Mark Zuckerberg yer alıyor. Raporda, Bezos’un Almanya, Fransa, İngiltere ve İspanya’daki çevrimiçi alışverişlerin yüzde 70’inden fazlasını kontrol ettiği belirtiliyor. Afrika’nın en zengin kişisi olan Aliko Dangote’nin (11 milyar dolar servetle) ise Nijerya’da çimento üretiminde “neredeyse tekel” olduğu ifade ediliyor.
Rapora göre, servetin çoğu kazanılmıyor, alınıyor. Servetin yüzde 60’ı miras, “akrabalık ve yolsuzluk” veya tekel gücünden kaynaklanıyor. Tekel gücü, servetin yüzde 18’ini oluşturuyor.
Oxfam, eşitsizliği kökten azaltmak ve ekonomilere adaleti entegre etmek için cesur çözümler çağrısında bulunuyor.
Oxfam’ın eşitsizlik politikası lideri Anna Marriott, “Geçen sene, 10 yıl içinde bir trilyonerin ortaya çıkacağını öngörmüştük. Ancak bu şok edici servet artışı, dünyanın şimdi en az beş trilyoner göreceği anlamına geliyor. Küresel ekonomik sistem bozuk ve bu servet patlamasını mümkün kılarak sürdürürken, insanlığın neredeyse yarısı yoksulluk içinde yaşamaya devam ediyor,” dedi.
İngiltere hükümetine, eşitsizliği azaltacak ekonomik politikaları önceliklendirme çağrısında bulunan Marriott, süper zenginlerin daha yüksek vergilendirilmesi gerektiğini savundu.
Oxfam’ın daha önceki verileri, dünyanın en zengin yüzde birlik kesiminin, dünyadaki servetin yarısını kontrol ettiği yönündeydi. Geçen yıl yayımlanan rapor ise aradaki makasın çok daha fazla açıldığını ortaya koydu.
