Suriye’nin Generalleri

Ceyda Karan

Son sözleri “Vallahi sizi sileceğiz!” olmuştu, 2014’te Rakka’da IŞİD militanları tarafından kurşuna dizilmeden önce, Yahya Adnan el Şuğri isimli genç Suriye askerinin… “Çok yaşa halifelik” demesi istenmişti oysa. Benzeri hallerde korkuyla neler söyleyeni çıkmıştı. O gün bugündür, el Şuğri, Suriyelilerin ezici kısmının gözünde “ulusal kahraman”.
Suriye ordusu bugün onun yeminini tutuyor. IŞİD’i hakikaten ‘silmekte’. Sildikçe ‘ulusal kahramanlar’ yaratmakta.

***

Ordu geçen hafta Batılıların küçümser nazarları altında, ülkenin doğusunda, enerji kaynaklarıyla stratejik önemdeki “Suriye’nin Leningrad’ı” Deyr ez Zor’da üç yıla yakın süren IŞİD kuşatmasını kırdı. Deyr ez Zor’u savunarak nam salmış Tümgeneral İsam Zahreddin’in birlikleri, ‘her cephenin kahramanı’Tümgeneral Süheyl Hasan’ınkilerle buluştu. Kutlama görüntüleri eşliğinde savaş bitmese de tablo açık: Seküler Suriye kazanmakta…
Suriye ordusu, tıpkı Türkiye’deki gibi ulusal ordu. Sıradan ailelerin evlatlarından oluşuyor. ‘Demokrasi’ başlığı altında başlayan ve pek az insanın isabetle öngördüğü üzere Batı ve Körfez destekli El Kaide ile ondan türemiş IŞİD ile Vahhabi-cihatçı Selefi İslamcılık’la savaşa dönüşen bu çatışmanın ‘paralı askerleri’ daha ziyade muhalefet cephesinde. Paralarını ödeyenler büyük ölçüde dış güçler.

***

Hal böyleyken Suriyeliler için kahramanlar içlerinden çıkıyor.
El Şuğri, kuzeybatıdaki Lazkiye kentinden, Sünni asıllı. Kız kardeşi Nur bugün parlamentoda bağımsız milletvekili. İsam Zahreddin güneydeki Süveyda’dan ve Dürzi asıllı. Onları birleştiren Suriyelilik, Suriye vatandaşlığı. Yakın tarihlerinde hep mutlu mesut yaşamış olmasalar da…

***

Zahreddin, Cumhuriyet Muhafızları’nın elit birliği 104’üncü Hava İndirme Tugayı’nın komutanı. Onun için ‘Deyr ez Zor kahramanı’ deniliyor, ‘Şam aslanı’, ‘Süveyda Aslanı’ da. Hakkında efsaneler çok. “Kollarıyla tank paleti çeker” diye rivayet ediliyor. Fazla konuşmuyor. Siperlerde adamlarıyla yatarken, yaralı adamlarını taşırken görüntüleri elden ele dolaşıyor.
O, Haziran 2015’e Haseke’de Papaz Gabriel Dawoud ve Hıristiyan milislerle yan yana duruyordu. Aralık 2015’te Suriye başmüftüsü Ahmed Bedreddin Hassun’u öperken görüldü. Suriye’de tümgeneral olmak için Sünni olmak gerekmiyor.

***

Zahreddin 1961’de Suveyda kırsalının Tarba köyünde doğdu. 23 milyonluk nüfusun yüzde 3.2’sini oluşturan Dürzi toplumundan. Fransız sömürgecilere karşı mücadeleleriyle namlılar. Sonradan karşılığını arzuladıkları gibi alamamış olsalar da. Zahreddin’in BAAS’ın önde gelenlerinden olan babası 1960’larda savunma bakanlığı yapmış, ailede orduda hizmet geleneği var. İsam da 19 yaşında orduya katılıp hızla yükselen bir isim. 1994’teki ölümünden önce Hafız Esad’ın ‘asıl vârisi’ Basil Esad’ın elit 4’üncü Bölüğü’nün üst düzeyindeydi.
Son savaşta 2012’de Manaf Tlass’ın saf değiştirmesiyle 104’üncü Hava İndirme ona emanet edildi. Türkiye üzerinden Paris’e kaçan, sonra Riyad’dan video mesajları yayınlanan Tlass, pek çokları için ‘hain’. Zahreddin ise Humus’taki cihatçı kuşatmasının kırılması, Şam’ın güneyindeki başarıları ve 2013’te Halep yerine gönderildiği Deyr ez Zor ile anılıyor.
Suriye muhalefeti başına ödüller koydu. Defalarca farklı yerlerde öldürüldüğü dedikodularını yaydı. 2013 Kasım’ında dizinden ağır yaralanıp iki ay hastanede yatmışlığı var. Temmuz 2016’da Deyr ez Zor’da hafif yaralanmışlığı. Ama ölmedi, IŞİD’e hiç yenilmedi.

***

IŞİD saldırılarını püskürttüğü namlı muharebeler Batılı ajanslarda pek yer almadı. Bölgedeki aşiretleri ve yerel savunma birliklerini örgütlemesi de. AB kendisini kısa süre önce ‘kimyasal silah’ iddiaları üzerinden yaptırım listesine ekledi. Batılı kaynaklarda hakkında olumlu satır bulmak güç. Misal bölgedeki Dürzilerin ‘rüzgâr gülü’ lideri Velid Cumbolat’ın onu ‘ihanetle’ suçlamışlığı eksik değil. En başta eşinin ailesinin Şam’da yitirdiği iktidardan olsa gerek.
Küreselleşme ve altı kalın çizgilerle çizilen mikro kimlikçiliğin belirlediği zamanın ruhuna inat, Zahreddin, tüm zenginliğiyle seküler Suriye’nin evladı.

Cumhuriyet