İranlılık ve Türklük Çelişkisi de Neyin Nesi?

Osmanlı Devleti geniş ve yaygın Alevi kitlesini kendine kazanmak için Bektaşilik tarikatçılığı ile İran’da ilmen oturmuş ve artık yerleşmiş Şia’ya bağlılığı hiç olmazsa zayıflatırım anlayışıyla örgütledi. İttihad ve Terakki’nin Meşrutiyet rejiminde Türkçülük, İslâm ümmetçiliğini de zayıflatmak adına Alevî halkı öz Türklerdir diye ırkçılık yaklaşımıyla kendine bağlamak için Bektaşiliği çok kullandı. Cumhuriyet döneminde Alevîlik önemsenmedi, ta ki 1961’den sonra sol akımlar Alevîliğe sahiplenmek adına siyaset yürütmeye, Alevileri kullanmaya derken Ateistleştirmeye kadar bir yordam izlediler. Bundan başka Azerî diye adlandırılan ama aralarında bu adı beğenmeyip de Azerbaycan Türküyüz diyenlerin kesimi olan halk ya İran’daki Doğu ve Batı Azerbaycan’daki Türk nüfusuyla kohumlukları (akrabalıkları anlamındaki kelimenin aslı kavim) var ve oranın kültür yapısını taşıdıkları gibi Rusya Çarlığı’nın istilası ve Türkmençay Antlaşması ile Rusya hâkimiyetinde kalan Kafkas bölgesindeki halk ile de bağlantısı var. Bölgeye Ruslardan dolayı hicret etmiş kimseler bunlar. Hâliyle Ruslara ve katliâm yapan Ermenilere karşı nefret, Milliyetçilik duygularını besliyor. Bu bakımdan Anadolu Alevîleriyle Azerbaycan Alevîleri (Caferî ve Şiî de denir) arasında lehceden kültür ve değer yargılarına kadar farklılıklar oluşuyor.

O dönemleri yaşamış, tadını da almış biri olarak, birçok duruma görgü şahidi olarak anlattığımı anlayın. Türkiye’nin genel anlayışı tasavvufla yoğrulmuş Mâturidî Hanefî’dir. Şafiî zümreler de olmakla birlikte mezhepleri açısından çok arka planda kalmışlardır. Bunların gizli medreelerinin verdiği eğitim, mezheplerinin ayakta durmasında Hanefîlerin gevşek İslâm anlayışından daha sağlam kalmıştır.Resmî Dinî merci Türkiye Cumhuriyeti’nde Diyanet İşleri Başkanlığı’dır. Ancak toplumdaki farklı din ve mezhep anlayışları, Tekke ve Zaviyelerin kapatılmasından dolayı gizli şekilde devam eden tarikatlar, diğer yandan da Laiklik ilkesiyle devletin dine karşı uzak durması gerekliliği ile birçok siyasi partinin olması ve bu partilerin oy potansiyeli için bu kitlelere göre şerbet vermeleri Diyanet İşleri Reisliği’nin faaliyetlerini oldukça sınırlı kılmaktadır. Din ve mezhep hatta tarikat anlayışı inanmak (akaid, itikad, usulu dîn, kelam) yönünden çok ki aslında bu konu taklidî değil, tahkikî imanı gerektirir; ama taklidî olarak atalar dini mahiyetine dönüştüğünden uydum kalabalığa şeklinde takımcılığa evrilmiştir. Böyle bir durumu asla imandan sayamayız.

Artık örf, adet, anane, gelenek, görenek olmuş; inanç yönünden Tevhîdî, Hanif İslâm olan Hz. İbrahîm’in Kâbe’si etrafında put dikip tapanların gelenekleri gibi olmuş, hakikî imanın olmadığı resmî din hâlini almıştır. Böyle bir ortamda grupların üst akılları faydalanmayı bilmişler Alevî topluluklar Laikliğin getirdiği boşlukta İttihad ve Terakki’nin işlediği Milliyetçilik’ten Sünniler sizi sömürüp ezilen kitlesiniz diye kendilerini şemsiyeleri altına alan Sol örgütlenmeye katılmış ya da etkisi altında kalmışken Azeri veya kendilerine Acem denen kitleyi de Rus ve Ermenî düşmanlığını Komünist ve Sosyalist akımların da Rusya’dan kaynaklandığını ve Rus düşmanlığını sanki Rusya Çarlığı’nın Faşist istilacılığı yokmuş gibi işleyerek Kontra Gerilla ile CIA destekli MHP, gençleri Ülkücü ve komando eğitimleriyle Türk ırkçılığını işleyerek gerek Ehlibeyt mektebine bağlı olması gereken Alevî ve Azerileri, aynen Türkiye halkının da sağ-sol çatışmasına itmiştir. Eğer Ehlibeyt Mektebine Oniki masum İmam’a bağlıyız diye iman edenler, mektebin dışındaki böyle akımlardan kendilerini arındırmaları gerekir. Yoksa Kurtuluş Gemisi’ne henüz böyle necasetlerden arınmadıkları için binemezler.