Aynur İmran’ın Röportajı: 14 Temmuz 1959’da Kerkük’te Türkmen Katliamı!..

Aynur İmran’ın röportajı

Bin yıldan beri Irak’ta varlık gösteren Türkmenler, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Türkiye’den koparılmışlar ve İngiliz mandası olarak ihdas edilen Irak Devleti’nin vatandaşları olmuşlardır. Her türlü mahrumiyet içinde varlıklarını günümüze kadar sürdüren Türkmenler, çeşitli yönetimler tarafından zaman zaman soykırımlara maruz kalmışlardır. 1924, 1939, 1946, 1959, 1980 ve 1991 yıllarında Türkmenler, unutulması mümkün olmayan acılı günler yaşamışlardır.

Bunların arasında 14 Temmuz 1959 tarihinde Kerkük’te meydana gelen soykırım, Türkmenlerin yaşadığı en büyük facialardan biridir.

Tarihe ‘Kerkük Katliamı’ olarak geçen bu soykırımda, insanlık dışı vahşetler yaşanmıştır. Irak’ta cumhuriyetin ilanının birinci yıldönümünde kutlama şenliklerine katılmak gayesiyle çoluk-çocuk, genç-ihtiyar, kadın-erkek bütün Türkmen halkı, millî giysileri ile sokağa çıkmışlardı.

Ancak törenin başlaması ile birlikte, gözü dönmüş câniler, silahsız olan Türkmenlere saldırıya geçmişlerdi.

Katliamın yıldönümü ile alakalı Kerkük Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni, Kerkükün değerli ziyalılarından olan Dr. Şemsettin Küzeci ile sohbet ettik…

Aynur İmran: Katliam nasıl yapıldı?

Şemettin Küzeci: Irak Türkmenleri, 14 Temmuz 1958 tarihinde ilan edilen Cumhuriyeti kutlamak amacıyla hazırlıklar içerisinde idiler.  Herkes milli kıyafetini giyerek hazırlanmıştı. Türkmen kahvehaneleri de süslenerek kutlama yapacaklardı. Ancak Komünistler ve yanlarında bazı Kürtler Türkmenlere karşı hazırlıklar içerisinde idiler. Kerkük’teki Türkmen varlığını yok etmek amacıyla, Kerkük’ün önde gelen Türkmenlerini yok etme planını devreye soktular… Günler önce Türkmenlerin ileri gelenlerinin evlerini, bölgelerini ve toplandıkları yerleri tespit edip harekete geçeceklerdir.

14 Temmuz sabah yürüyüş başlayanınca ara sokaklardan Türkmenlere yönelik saldırılar başladı. Kaçan kaçana idi. Türkmenlerin üzerine ateş açıldı. Kimi olay yerinde öldü kimini tutuklayıp sürüklediler. Bazı Lider konumundaki Türkmenleri de evlerinden çıkartıp ellerini ayaklarını ters yöne giden araçlara bağladılar ve cesetlerini parçaladılar. Bazılarını elektrik direklerini asıp infaz ettiler. Türkmen cesetlerini köpeklere et olarak yedirdiler. Ve bu şekilde bu katliam 3 gün sürdü…

A. İmran: HANGİ ŞARTLAR BU SONUCA GETİRDİ?

Ş.Küzeci: Şartlar değildi. Ancak Kürtlerin Kerkük üzerindeki oyunları idi. Kerkük’ü işgal edip Rejime gözdağı vermek istiyorlardı. Bir de Türkmenler İktidarı ve Cumhuriyeti desteklediği için Türkmenlere karşı koymak istediler.

A. İmran: KERKÜK KATLİAMININ TÜRKMEN TOPLUMUNUN MÜCADELESİNDE YERİ VE ROLÜ NEDİR?

Ş.Küzeci: Kerkük Katliamı Türkmenler için bir dönüm noktası idi. 1918 yılında Osmanlı Irak’ı özellikle de Kerkük ve Musul’u İngilizlere bıraktıktan sonra Irak’taki gruplar ve siyasi iktidarlar, Irak Türkmenlerini Osmanlının kalıntıları olarak algılamışlardır. Bu hesaptan yola çıkarak Irak’ta Türk Varlığını yok etmeye çalıştılar. O yüzden Türkmenlerin liderleri ve önde gelenleri katledilince Türkmenler sessiz kalmadı. Her ne kadar şehit verdi isek de ancak katillerin bir defa çoğu tutuklandı ve İdam edildiler. Türkmenler için Kerkük’te Şehitlerin Heykellerinin yapılması. O da Türkmen varlığına başka bir ivme kazandırmıştır.

Ayrıca Türkmenler Kerkük katliamının yapanların bazılarını kendileri infaz ettiler. Türkmen İğtiyalat Teşkilatı kuruldu. Ve bazı Komünist ve Kürt canilerini infaz ettiler. Bu dönüm noktasından sonra Türkmenlerin milli şuura kapanıp hem varlıklarına hem de topraklarını sahip çıkmaya ant içmişlerdir. Bu tarihten itibaren Türkmen teşkilatlarının çoğaltmaya çalıştılar…

A. İmran: Kimler kerküke destek çıktı o dönemde?

Ş. Küzeci: O dönemde Kerkük’e Irak hükümeti destek verdi. Katilleri yakaladı ve İdam etti. Ayrıca Türkiye’de halk ve kamuoyu oluşturdu. Yürüyüşler yapıldı. Konferanslar ve toplantılar düzenlendi. Ancak Hükümet olarak Katliam ile ilgili haberler yasaklandı…

Kerkük katliamı ile ilgili, Türkmen teşkilatları ile ilgili değerli okurlarımıza daha geniş röportajlar, yazılar sunmaya devam edeceğiz.